De eerste experimenten met zelfsturende teams dateren van de jaren vijftig van de vo­rige eeuw. In de kolenmijnen rond Durham, in noordoosten van Engeland, leidde in­voering van dergelijke teams kenne­lijk tot flinke verbetering van de productiviteit en vermin­de­ring van het ziekteverzuim. Dat ex­periment paste in een trend. Al vóór de Tweede Wereld­oorlog was kritiek ge­rezen op de demotiverende effecten van routine­werk en het op­splitsen van werkzaam­heden in kleine deeltaken. Deze kritiek leidde tot ideeën over grotere zelfstandigheid en wer­ken in teams. Sociale wetenschappers van het Britse Tavistock Institute bun­delden deze ideeën in de zogenoemde ‘sociotech­niek’, een be­drijfskundige stroming die in de jaren zeventig en tachtig ook haar weg naar Ne­der­land vond, via het werk van de be­drijfskundige en socioloog Ulbo de Sit­ter.

Enthousiast

Pas in de jaren negentig raakte het bedrijfsleven een tijdje enthousiast over het idee van zelfsturende teams. Onder druk van de internationale concurren­tie moesten be­drijven lagere prijzen en hogere kwaliteit gaan bieden en werd ook steeds gro­tere flexi­biliteit van hen geëist. Iets vergelijkbaars gebeurde bij de overheid en in semioverheid. Door privatiseringen en de invoering van markt­wer­king ontstond ook daar behoefte aan grotere flexibiliteit en minder bureaucratische or­ganisatievormen.

In Nederland wijdde Pierre van Amelsvoort er een boek aan. Volgens hem was concur­rentiedruk niet de enige factor achter de groeiende aandacht voor zelfsturende teams. Er kwamen ook steeds meer hoogopge­leide medewerkers die zelfstandigheid wilden: ‘er [was] een be­hoorlijke kloof ge­groeid (…) tussen het opleidingsniveau van veel mensen en wat daad­werkelijk van hun capaciteiten gevraagd werd in hun werk.

Arbeiderszelfbestuur

Even ontstond een kleine hype rond het concept ‘zelfsturing’. Met alle tegenval­lers van dien, vooral bij bedrijven die meenden hier snel hun problemen mee op te kunnen los­sen. Het concept kreeg een minder gunstige naam en werd door sommigen zelfs geas­socieerd met ‘arbeiderszelfbestuur’.

In de komende blogs gaan we de verschillende vormen van werken in teams ontdekken. Houd ons blog daarom in de gaten voor het volgende deel!

Wil je weten wat we in jouw organisatie kunnen doen? Laat het ons weten. Op grond van ons realisme hebben we al veel potentiële verbeteringen ontdekt en doorgevoerd. Je kan ons bereiken via steven.blom@blomconsultancy.nl of 06 – 53 16 49 40.